سلامت و بهداشت مواد غذایی مورد استفاده در رستوران ها و فست فودها از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که بی توجهی به کیفیت مواد غذایی ، سلامت افراد زیادی را به خطر خواهد انداخت . طبق آمار سازمان جهانی بهداشت سالانه 600 میلیون نفر به علت استفاده از مواد غذایی غیر بهداشتی دچار مسمومیت غذایی می شوند . از این رو همه افراد جهت حفظ سلامتی خود موظف هستند نکات لازم را رعایت کنند .
امروزه نیز به دلیل شرایط جامعه و استفاده بیشتر از غذاهای رستوران و فست فود ، بخش عمده ای از مسئولیت حفاظت مردم از مسمومیت غذایی به عهده رستوران دارها است . از این رو پرسنل آشپزخانه صنعتی در رستوران ها و فست فودها ملزم به رعایت نکات بهداشتی در مراحل تهیه ، حمل و نقل ، نگهداری ، آماده سازی و پخت مواد اولیه و غذاها می باشند .
هر گونه تغییر در رنگ ، طعم و بو در مواد غذایی می تواند نشانه ای از فاسد شدن آن ها باشد که کاهش و یا از بین رفتن ارزش غذایی را به دنبال خواهد داشت . فاسد شدن مواد غذایی می تواند به دلیل استفاده غیر مجاز سموم ، وجود حشرات موذی در محیط و یا شرایط بد نگهداری باشد .
بهداشت فردی در رستوران
برای جلوگیری از انتقال باکتری و ویروس توسط پرسنل آشپزخانه رستوران ، هر فردی موظف به رعایت یک سری نکات می باشد .
1- اطمینان از سلامتی فردی و نداشتن بیماری قابل سرایت
2- پوشیدن لباس تمیز
3- استفاده از کلاه و پوشاندن مو
4- عدم استفاده از زیور آلات
5- پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه و سرفه
6- پوشاندن زخم و جراحت های دست و انگشتان با پوشش های بهداشتی
7- کوتاه نگه داشتن ناخن ها
8- شست و شوی صحیح دست ها قبل از شروع به کار
9- استفاده از دستکش های بهداشتی
نظارت مستمر بر بهداشت و سلامت مواد غذایی از زمان تهیه تا مصرف امری ضروری است . به همین دلیل باید به نکات زیر توجه نمود :
1- خریداری مواد غذایی خام از مراکز معتبر
2- استفاده از وسایل حمل و نقل استاندارد
3- نگهداری صحیح از مواد غذایی خشک در قفسه بندی ها
4- نگهداری از مواد غذایی تازه در یخچال های صنعتی
5- نگهداری اصولی از مواد غذایی منجمد در فریزرهای صنعتی و یا سردخانه رستوران
6- استفاده از برچسب تاریخ برای مصرف مواد غذایی در بازه زمانی مناسب و قبل از تاریخ انقضا
7- استفاده از تجهیزات آشپزخانه صنعتی استاندارد در مراحل شستشو و آماده سازی ( میز کار استیل ، سینک صنعتی استیل ، تخته کار و .... )
8- پاک کردن بهداشتی حبوبات ، سبزیجات و برنج
9- جدا کردن جوانه و قسمت های سبز از سیب زمینی ، هویج و ....
10- استفاده از مواد ضد عفونی کننده و انگل زا در موقع شستشوی سبزیجات و میوه ها
11- پاک کردن بهداشتی و شستشوی صحیح گوشت مرغ و ماهی ( استفاده از وان صنعتی استیل )
12- عدم استفاده از آب گرم و سرد برای ذوب کردن یخ گوشت ( بهتر است 12 الی 24 ساعت قبل از استفاده در داخل یخچال نگهداری شود )
13- پختن کامل غذا
14- طبخ مواد غذایی در دمای مناسب
15- تقسیم کردن گوشت به قطعات کوچک برای اطمینان از پخت کامل آن
16- جوشاندن کنسرو مواد غذایی به مدت 15 الی 20 دقیقه قبل از مصرف
17- به حداقل رساندن سرخ کردن مواد غذایی
18- عدم استفاده از روغن سرخ کردنی که قبلا استفاده شده
19- جلوگیری از رشد باکتری در غذاهای داغ با نگهداری از آن ها در دمای بیشتر از 70 درجه سانتی گراد
20- قرار ندادن مواد غذایی پخته و خام در کنار هم
21- قرار ندادن مواد غذایی شسته و نشسته در کنار هم
22- استفاده از فریزر صنعتی با حداقل دمای منفی 18 درجه سانتی گراد برای نگهداری طولانی مدت گوشت و مرغ
23-عدم استفاده از دستمال جهت خشک کردن ظروف شسته شده ( بهتر است از ترولی آبچکان برای خشک کردن ظروف ، میوه و سبزیجات استفاده شود )
24-شستن مداوم یخچال و فریزر صنعتی
یکی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر سلامت مواد غذایی ، عوامل محیطی است که باید مورد بررسی قرار بگیرند ، موارد زیر جزء عوامل محیطی هستند که باید به آن ها توجه شود :
1- استفاده از آب سالم و فاقد آلودگی
2- دور نگهداشتن زباله ها از مواد غذایی
3- مبارزه با حشرات موذی و ناقل بیماری به کمک در ، پنجره ، توری و دیوارهای بدون درز
4- جلوگیری از ورود گرد و غبار و خاک به محیط آشپزخانه
5- دور بودن فضای پخت از سایر محیط ها
6- استفاده از کاشی و سرامیک بدون شکستگی در دیوارها و کف جهت شستن راحت تر محیط
7-دور بودن سرویس های بهداشتی و محل استراحت پرسنل از فضای آشپزخانه
8-دور نگهداشتن مواد شیمیایی و سمی از مواد غذایی و بر چسب زدن آن ها